Свет
3. October 2015 - 10:52

Што се случува кога „моралното мнозинство“ станува малцинство?

Според се поголем број христијански лидери и мислители, Америка во 2015 многу личи на опадната и распадната римска империја. Конзервативниот блогер Род Дреер, протестант-кој-преминал-во-католик-кој-преминал-во-православен го воведе она за што тој верува дека е најдобро за иднината за христијаните вклештени во културните војни: Опцијата Бенедикт. Дреер прашува дали христијаните се подготвени да го прифатат патот на римскиот светец од петтиот век, и да направат „општествено повлекување од мејнстримот во име на заштита на верата или семејство од корозивната модерност, и да култивира потрадиционален начин на живот?“

Свети Бенедикт бил роден околу 480 г.н.е. во Нурсија, во Италија, област во југоисточна Умбриа која сега е најпозната по кобасици од вепар. Тој живеел во времето на подемот на христијанскиот манастиризам, традиција воспоставена неколку века претходно, која ги поттикнувала христијаните во Европа (а потоа и на Блискиот исток) да си ги остават своите семејства и да го заменат градскиот живот со манастирски живот во пустина, или сами или во мали групи предводени од игумени. Студиите го довеле Бенедикт од Нурсија во Рим, град за кој тој открил дека е дегенерички и полн со пороци. Одбиен од развратноста на урбаниот живот, Бенедикт се повлекол со неговоото служител во планините Сабине, каде станал монах, водел манастир, и на крајот го напишал Правилото, прирачник од 73 страници за молење и работа, по која дошло до основање на Редот на Свети Бенедикт, група од манастирски заедници.

Дреер првпат го објавил свој текст во 2013 година. Оттогаш. а посебно по одлуката на Врховниот суд во случајот Обергефел против Хоџис, дека геј бракот е уставно гарантиран, нештата уште повеќе се влошија. „Православните христијани мораат да сфатат дека нештата само ќе станат уште полоши за нас“, напиша Дреер во неодамнешна колумна во Тајм. „Ќе мораме да научиме како да живееме како бегалци во нашата земја. Ќе мораме да научиме како да живееме барем со блага форма на прогон. И ќе мора да го смениме начинот како ја практикуваме нашата вера и да ги учиме нашите деца да градат поотпорни заедници“.

Во „Првите нешта“, списание за религијата и јавниот живот, професорот по филозофија Филип Кери прашува дали е сега можеби времето евангелистичките протестанти за кратко да побараат тајмаут. „Евангелистичкиот тим игра одбрана, и имаат големи теолошки слабости. Тие адаптирале верзија на преживување на либералните протестанти... Оваа теологија тешко ќе им помогне да се спротивстават на културата во која е целосно посветена на славење на желбите кои ги пронаоѓаме во нас самите“. Кери предава на Универзитетот Истерн во Пенсилванија, каде студирала Шејн Клејборн.

Овој повик за повлекување од општеството означува нов пресврт за американското евангелситичкото христијанство, кое неколку децении беше воглавно неповрзано со политичката десница. Зголемената поддршка за геј браковите, падот на стапката на бракови, и порастот а „оние-никој-и-ништо“, сето тоа мнаведува на исчезнување на евангелистичкото влијание врз американската култура. Во одговорот бори-се-или-бегај од чувството на закана, се повеќе христијани почнуваат (или барем зборуваат за тоа) да бегаат надвор од Рим. Тие сакаат да се регрупираат, да се вклучат во заедници кои ги споделуваат нивните вредности, да развијат поробустна теологија, и во извесна смисла да излезат од тоа посилни од претходно.

На овој начин, опцијата Бенедикт може да биде токму она нешто им треба на евангелистите. Со избледувањето на нивното јавно влијание, повлекувањето од политичките разговори, барем делумно, и адаптирање на стратегијата на повторно вровување може да помогне и да се засилат христијанството и да се ангажира јавноста. Се разбира, нештата почнуваат да изгледаат мрачно за евангелистите кои остануваат на јавниот плоштад. Неодамнешните обиди да се дојде до државни средства за планираното родителство преку сенатот пропаднаа, а некои евангелистички лидери истовремено ги отфрлаат културните војни.

Од друга страна, тешко е да се влијае во општеството од позиција на пораз. Оние кои ја следат опцијата Бенедикт и создаваат затворени христијански заедници, ќе се исфрустрираат во нивнте обиди да влијаат не само на политиката, туку и врз уметноста, литературата, медиумите, науката - било која област обликувана од значајни јавни разговори. Можеби има простор за поплаки, како што беше случајот со Обергефел, но шансата за поголемата црква да го понуди својот пророчки глас за културата, ќе биде оштетена.

Други христијани сакаат да ја користат одлуката на Врховниот суд како шанса да ги удвојат своите напори во обликување на културата. Рајан Андерсон, висок член во конзервативната Фондација Херитиџ, неодамна напиша дека „има итна потреба за политика која ќе озвоможи владата никогаш да не ги казнува оние кои ќе застанат во одбрана на бракот“. Комисијата за етика и религиозна слобода (ЕЛРЦ), ентитет за културно ангажирање во Јужната баптистичка конвенција, издаде соопштение насловено „Тука сме: Евангелистичка декларација за бракот“, кое произлезе од одлуката Обергефел и ги повика читателите „да почитуваат и да се молат за нашите владеачки гарнитури, дури и кога минуваме низ демократски процес да ја обновиме културата на бракот“. Пасторот и блогер Дени Барк, ги опфати чувствата на многу конзервативни евангелисти по одлуката Обергефел, и напиша: „Иако сум разочаран од оваа одлука, останувам уверен дека христијаните ќе продолжат да ја пренесуваат вистината за бракот - иако законот во нашата земја сега е настрвен против нас“.

Бурк и ЕЛРЦ произлегуваат од јужњачката баптистичка традиција, исто како и Џери Фалвел и Роберт Грент, давјцата од првото морално мнозинство. Јужњачките баптисти - и многу други протестанти и евангелистички христијани - ја гледаат опцијата Бенедикт како непривлечна форма на предавство, непокорување на наредбата на Исус да „се излезе и да се направат ученици од сите нации“. Вообичаена фраза помеѓу културно ангажираните христијани е повикот да се биде „против културата“ што често вклучува заземање став кои тие го рабзираат дека е политички непопуларен, но ненадоместив за практикување на верата. Овој случај дека опцијата Бенедикт е всушност антибиблиска може да биде бакнеж на смртта со овие заедници.

Но ако опцијата Бенедикт можеби е нривлечна за културните воини, тоа може да има оживувачки ефект за некои христијански заедници од кои повеќето се чуствуваат изморени од нивниот постојан напор да веслаат против културните бранови. Во текст од 2013, Дреер се осврнува на зедницата Игл Ривер во близина на Енкориџ, на Аљаска, група на евангелисти кои преминале во православни христијани кои живеат заедно во сенките на планините Чугач. Срцето на заедницата е манастриот Драјв, каде живеат околу 75 семејства, и каде има школи, сместување за млади самци, и седиште на правславната катедрала Сент Џон. „Христијанската љубов може да биде изразена на повеќе практични начини кога луѓето се блиску едни до други“, му рекол врховниот свештеник Марк Данвеј на Дреер. „Исто така, односите во заедницата може да им помогне на луѓето да ги омекнат грубите рабови. Ова е неопходно за духовен подем“.

Грубите рабови отсекогаш биле дел од евангелистичкото живеење во Америка. За некои решението е борба против секуларните норми кои владеат со земјата. Други пак сега предлагаат стратешко повлекување. Весли Хил, евангелистички свештеник, хомосексуалец и автор кој напишал книга за неговиот избор да остане во целибат, е изразен на неговиот блог: „Како тоа... стратешко повлекување на христијаните од мејнстрим културата и од нашата заложба за нашата сопствена конверзија ќе се покаже привлечна на индифирентен, или непријателски, пагански свет?“ Хил смета дека оваа реконверзија е можна и дека христијанството може да се изроди од времето на монашка интроспекција и укрепување и да стане поблескава сила за доброто во светот. Растев во евангелистичка заедница, и сум слушал доста за овој вид муабети во врска со темата за абортусот. Дали можеме да бидеме толкави поддржувачи како заедница, до таму оди размислувањето, и толку високо да ја цениме светоста на животот, што правиме да биде скоро незамисливо за жената да избира да оди на абортус? Конечно, опцијата Бенедикт дава можност дека овој вид на заедница е можна. Но потребно е повлекување. Американските евангелисти се на траекторијата на зголемена јавна ангажираност во последниве децении, па курсот на промени ќе биде голем предизвик.

Визијата на Дреер за религиозен сепаратизам не му е само нему својствена: Америка е основана од луѓе кои барале токму ист вид на засолниште кое тој сега го опишува. Мејфлауер бил скоро половина полн со членови на англиската сепаратистичка црква, кои барале начин да се дистанцираат на повеќе начини од недоволно реформираната Англиканска црква. Наместо да стане нација на христијани сепаратисти, Америка стана плуралистичка демократија.

И други секти во рамките на христијанството се престроија, некои влегоа во јавната сфера, а некои уште позбиено се забарикадираа околу своите племиња. Дури и во самиот евангелизам во последно време се случува посодржаен политички активизам поврзан со појавата на моралното мнозинство. Јужњачките баптисти и други евангелисти не биле секогаш едногласни против абортусот, а христијанската левица - иако не толку моќна како блок како десницата - постоеше во некаква форма уште од деновите на социјалниот госпел. Би требало да изгледа дека политичкото ангажирање е разновидно во христијанството исто како и во секое друго религиско убедување.

Некои христијани ја критикуваат опцијата Бенедикт затоа што се претставува како морална лабилност. Дејвид Френч, колумнист во Нешенел ривју, напиша дека „во реалноста, христијанските конзервативци едвај почнаа да се борат, и иако опцијата Бенедикт е прифатена од некои, христијаните во Америка не се доволно добро координирани сите да се согласат да одат напред. Но за некои, кои гледаат во земјата нов Рим, патот напред води назад кон Бенедикт.